WSNS, czyli Wczesna Stymulacja Neurologiczna Szczeniąt to zestaw ćwiczeń wykonywanych raz dziennie, od 3 do 16 dnia życia szczenięcia.
Kiedyś to było…
Nie da się ukryć, że dawniej szczenięta w pierwszych etapach swojego życia nie miały łatwo. Nie było mięciutkich, często wymienianych posłań, nie zawsze była z nimi dająca ciepło i jedzenie matka. To oczywiście wiązało się z tym, iż nie wszystkie przeżywały.
„Kiedy [matka] opuszczała swoje legowisko, szczenięta w nieogrzewanym środowisku pozostawały same, niejednokrotnie odpełzając od pozostałych i doznając zimna, zmiany faktury podłoża i innego zapachu. Kierowane instynktem powracały na miejsce, uspokajając pobudzone zmysły. Słabsze osobniki nie przeżywały prób walki o przetrwanie. (…) Tak wyglądała selekcja naturalna i wzrastanie w ekstremalnych warunkach.”
(E. Tomczak, Vet personel 2/2014)
Czy to oznacza, że teraz jest gorzej?
Moim zdaniem jest po prostu inaczej, a dla wielu szczeniąt – lepiej. Psy rasowe są w obecnych czasach otaczane wyjątkową opieką hodowców*.
* – Moi Rodzice prowadzą hodowlę psów. W tym wpisie (i w życiu) będą dla mnie wzorem. Używając określenia hodowca mam na myśli osoby, które w przemyślany sposób podchodzą do całego procesu: świadomy dobór pary, dbanie o matkę szczeniąt, gotowość do pomocy, czuła współ-opieka nad oseskami, zapewnienie szczeniakom rozwijających i budujących wrażeń, budowanie placów zabaw i rozrywki, rozmowy z przyszłymi opiekunami, itd..
Hodowcy psów dbają o komfort swoich małych podopiecznych, dogrzewają pomieszczenia, w których przebywają, są gotowi do współ-opieki. To dla nich często wyjątkowy i ważny czas, więc „stają na rzęsach”, aby wszystko było na „tip-top”. To wszystko zaburza naturalną selekcję, która miałaby miejsce… „naturalnie”.
Czy „sterylne” wychowanie jest dobre?
Badania przeprowadzane na myszach i szczurach potwierdziły, że poddawanie umiarkowanemu stresowi zwierząt w fazie wczesnego rozwoju wpływa pozytywnie na ich późniejsze zdrowie psychiczne i fizyczne.
„Aby jednak dziedziczne zdolności zostały ujawnione, potrzebne jest takie oddziaływanie środowiska, które stymuluje i pozwala ujawnić się związanym z nimi zachowaniami. Innymi słowy środowisko musi dostarczyć wystarczającą ilość i jakość bodźców rozwojowych.”
(A. Kinteh-Kłosiński, coape.pl)
Co na to amerykańscy naukowcy i… armia?
„By polepszyć odporność i funkcjonowanie psów używanych w wojsku, specjaliści amerykańskiej armii opracowali program wczesnorozwojowej stymulacji nazwany Bio Sensor (upubliczniony następnie jako program Super Dog).”
(A. Kinteh-Kłosiński, coape.pl)
Armia amerykańska opracowała metodę, której celem jest zwiększenie wydajności przyszłych psów pracujących dla wojska. Bio Senser/Super Dog to ćwiczenia, które skutkują lepszymi osiągnięciami i rozwojem zwierząt.
Pierwsze trzy tygodnie
W pierwszych trzech tygodniach następuje niesamowity rozwój – dla mnie magia!
„Powieki rozchylają się same między 10 a 14 dniem życia i w tym czasie przewody słuchowe ulegają udrożnieniu.”
(J. Monkiewicz, J. Wajdzik, Kynologia. Wiedza o psie)
„szczenię w tym okresie [po ukończeniu trzeciego tygodnia życia] zaczyna coraz sprawniej się poruszać, rośnie jego koordynacja wzrokowo-słuchowo-ruchowa, zaczyna się interesować stałym pokarmem, zaczynają się zabawy z rodzeństwem.”
(A. Cieśla, Socjalizacja szczeniąt – czy jest potrzebna?)
Między 3 a 16 dniem życia szczeniąt następuje ogromny rozwój układu nerwowego. W tym okresie łagodny stres (jak wyciąganie z gniazda) sprawia, że noworodki doznają obniżenia temperatury ciała, co już wystarcza do pobudzenia układu krwionośnego i hormonalnego. To jest ten czas, w którym zalecane jest wykonywanie WSNS.
WSNS
Wczesna Stymulacja Neurologiczna Szczeniąt
WSNS, czyli Wczesna Stymulacja Neurologiczna Szczeniąt (ENS, Early Neurological Stimulation) to zestaw ćwiczeń wykonywanych raz dziennie, od 3 do 16 dnia życia szczenięcia. Metoda polega na poddawaniu każdego szczeniaka z osobna 5 stymulacjom.
„poddanie zwierząt lekkiemu stresowi we wczesnej fazie życia bardzo korzystnie wpływało na odczuwanie go w późniejszym dorosłym życiu. Te, stymulowane od wczesnych dni, dużo lepiej znosiły próby stresowe niż ich rodzeństwo, które tego nie doświadczyło.”
(K. Zapaśnik, pies.edu.pl)
Sposoby stymulacji
Wykonuje się wszystkie ćwiczenia przez 3 – 5 sekund każde z jednym szczeniakiem, następnie z kolejnym.
- Stymulacja dotykowa między opuszkami palców – dotyk opuszek i przestrzeni pomiędzy z pomocą patyczka higienicznego
- Unoszenie głowy – ustawienie w pozycji z głową skierowaną pionowo do góry
- Opuszczanie głowy – ustawienie w pozycji z głową skierowaną pionowo w dół
- Pozycja grzbietowa – ustawienie na plecach
- Stymulacja termiczna – ułożenie na wilgotnym, schłodzonym ręczniku
Korzyści ze stymulacji
„W testach uczenia się, poddane wczesnej stymulacji szczenięta okazały się bardziej aktywne i eksplorujące niż ich współbracia nie poddani stymulacji. W próbach rozwiązywania prostych problemów (…) Szczenięta poddane stymulacji były bardziej spokojne, łatwiej i szybciej uczyły się przechodzić przez labirynt i nie wykazywały objawów stresu.”
(A. Kinteh-Kłosiński, coape.pl)
- Poprawa funkcjonowania naczyń serca i układu krążenia
- Lepsza sprawność gruczołów wydzielających adrenalinę
- Zwiększona odporność na stres
- Zwiększona odporność na choroby
Codzienna współ-praca
Wczesna stymulacja neurologiczna to codzienna praca hodowcy z każdym ze szczeniąt w miocie.
„Za sprawą zastosowania metody WSNS hodowca wypracowuje zwiększenie zdolności poznawczych, analitycznych i adaptacyjnych szybko rozwijającego się układu nerwowego szczenięcia, a także pozyskuje zaufanie zbudowane na podstawie „wdrukowanej”, pozytywnej relacji i więzi z człowiekiem.”
(N. Humska-Stasiukiewicz, J. Modrzyk, R. Cichoń, Weterynaria news)
Ważne jest aby nie wykonywać ćwiczeń częściej niż raz dziennie i nie wydłużać czasu ich trwania.
„Jakkolwiek badania naukowe nie wykazały jakie są optymalne formy i wielkość stresu, który ma pozytywne, stymulujące rozwój skutki, panuje powszechna zgoda co do tego, że wczesnorozwojowy stres w umiarkowanej formie jest potrzebny dla polepszenia zarówno fizjologicznego jak i psychologicznego funkcjonowania zwierzęcia w życiu dorosłym. Wiadomo także, że określona dawka stymulacji dla jednego osobnika może być optymalna, podczas gdy dla innego może być zbyt intensywna. Wiadomo też, że zbyt silny lub długotrwały stres może zahamować rozwój.”
(A. Kinteh-Kłosiński, coape.pl)
Czy WSNS wystarczy?
Oczywiście WSNS nie jest zastępstwem dla codziennej opieki i głaskania szczeniaków. Ćwiczenia stymulujące są narzędziem, dzięki któremu hodowcy mogą zapewnić szczeniakom dobry start.
Hodowcy poprzez opiekę nad szczeniętami mają możliwość wpłynięcia na to, aby psy były jak najlepiej przygotowane do radzenia sobie z życiem codziennym zarówno na poziomie fizycznym jak i emocjonalnym.
Nie jestem hodowcą –
ale wkrótce zamieszka ze mną szczeniak
Jeżeli czytasz ten artykuł, bo przygotowujesz się do przyjęcia szczeniaka w swoim domu, to pamiętaj, że Twoja rola jest równie ważna. Psy uczą się całe życie.
„(…) szczenię już u hodowcy uczy się wielu ważnych umiejętności, np. radzenia sobie z frustracją, gdy matka opuszcza kojec (…), coraz łagodniejszego gryzienia podczas zabaw z rodzeństwem (…) po wyjęciu go z naturalnego dla niego środowiska (stada) pozwól mu na kontynuację nauki.”
(M. Łęczycka-Mrzygłód, Na psa urok. Proste rozwiązania trudnych problemów)
„Większość autorów uważa, że okres socjalizacji trwa do 12-14 tygodnia życia szczeniąt, przy czym socjalizacja międzygatunkowa jest stosunkowo łatwo nabywana, ale powinna być kontynuowana przez całe życie psa.”
(A. Cieśla, Socjalizacja szczeniąt – czy jest potrzebna?)
WSNS | Bibliografia:
- Cieśla A., Socjalizacja szczeniąt – czy jest potrzebna?, kynologia.zut.edu.pl
- Greer M., Early Neurological Stimulation, highlandpethospital.net
- Humska-Stasiukiewicz N., Modrzyk J., Cichoń R., Wczesna stymulacja neurologiczna szczeniąt, weterynarianews.pl
- Kinteh-Kłosiński A., Wczesna Stymulacja Neurologiczna Szczeniąt, coape.pl
- Leigh P. , Puppy Socialization Starts with the Breeder: Early Neurological Stimulation, akc.org
- Łęczycka-Mrzygłód M., Na psa urok. Proste rozwiązania trudnych problemów, Warszawa 2019
- Monkiewicz J., Wajdzik J., Kynologia. Wiedza o psie, Wrocław 2003
- Tomczak E., Wczesna neurologiczna stymulacja szczeniąt, Vet personel 2/2014, vetkompleksowo.pl
- Zahorodny D., The Key to Stronger Puppies and Kittens – Is Early Neurological Stimulation Enough?, worldreadypets.com
- Zapaśnik K., Wczesna Stymulacja Neurologiczna Szczeniąt, pies.edu.pl
